Crystal Palace was rigoureus en nam al na vier wedstrijden afscheid van trainer Frank de Boer. Met nul punten en nul doelpunten voor keerde de oud-Ajacied weer terug naar Nederland. Crystal Palace ging vervolgens logischerwijs beter presteren. Maar presteren clubs beter als zij tijdens het seizoen hun trainer ontslaan? Wij onderzochten de resultaten van het ontslaan van trainers tijdens het afgelopen seizoen.
Onderzoek
In 2011 deed Bas ter Weel, hoogleraar algemene economie, al onderzoek naar de resultaten van clubs na het ontslaan van hun trainer. Hij vergeleek hierbij de resultaten van 184 trainerswissels in de Eredivisie gedurende de periode 1986-2004 met de resultaten van 212 clubs die ondanks een prestatiedip wel vertrouwen hielden in hun trainer.
Hij concludeerde dat het “schokeffect” na een trainersontslag wel degelijk bestaat. Echter, op de de lange termijn presteerden clubs die wel vertrouwen hielden in de trainer beter.
In ons onderzoek zijn we daarentegen alleen geïnteresseerd in effecten van clubs die tijdens het afgelopen seizoen hun trainer hebben ontslagen. Om die reden hebben wij, net als in het onderzoek van ter Weel, alleen trainers meegenomen die daadwerkelijk op straat gezet zijn.
Trainers die zijn opgestapt (Erwin van Looij bij Willem II) of tijdens het seizoen een transfer hebben gemaakt (Erik ten Hag van FC Utrecht naar Ajax) zijn dus niet meegenomen.
Voor enige betrouwbare conclusies is voldoende data noodzakelijk. Daarom hebben we niet alleen gekeken naar de Eredivisie trainers, maar zijn alle ontslagen trainers van de top 5 competities + de Eredivisie meegenomen in de analyse. Dit komt neer op 45 ontslagen trainers. Twaalf daarvan kwamen van de Spaanse La Liga en slechts vier clubs uit de Bundesliga ontsloegen hun trainer.
Voor een goede vergelijkbaarheid is alleen gekeken naar de prestaties in competitiewedstrijden.
Clubs halen na een ontslag meer punten per wedstrijd
Of clubs sinds de aanstelling van een nieuwe coach beter presteren, is op verschillende manieren te meten. Aangezien de ranglijst bepaald wordt op basis van het aantal punten dat een club haalt, is hier eerst naar gekeken.
Op basis van het aantal punten per wedstrijd zien we dat een club na het ontslag van haar trainer gemiddeld 0,5 punt per wedstrijd meer haalt dan voor het ontslag.
Als je dit doorrekent naar een competitie met twintig clubs zoals de Premier League waarin 38 wedstrijden in een seizoen gespeeld worden, levert de nieuwe trainer over een heel seizoen genomen dus negentien punten meer op dan zijn voorganger!
Voorzichtigheid met deze scores moet echter geboden worden
De kans op extreme waardes zijn veel groter bij trainers die heel weinig wedstrijden aan het roer hebben gestaan.
De kans is nihil dat Frank de Boer het hele seizoen geen wedstrijd zou winnen. Hetzelfde geldt voor Lorenzo d’Anna die drie wedstrijden voor het einde ervoor moest zorgen dat Chievo zich zou handhaven in de Serie A en alle drie de wedstrijden won.
Om hiervoor te corrigeren hebben we dezelfde analyse gedaan bij trainers (zowel ontslagen trainers als aangestelde trainers) die minimaal tien wedstrijden hoofdverantwoordelijk waren.
Bij de 26 trainerswisselingen die voor deze analyse overblijven pakt de nieuwe coach gemiddeld alsnog 0,4 punten per wedstrijd meer dan hun voorganger.
Dat de nieuwe trainer meer punten per wedstrijd haalt dan zijn voorganger wil niet zeggen dat het ontslag effect heeft gehad. Hiervoor zou je, zoals in het onderzoek van ter Weel, moeten vergelijken met clubs die in een vergelijkbare situatie hun trainer niet hebben ontslagen.
Dat clubs na het ontslaan van hun trainer in punten beter presteren is namelijk ook goed te verklaren. Een ontslag volgt namelijk vaak als de resultaten slecht of slechter dan beoogd zijn.
Dit kan komen door onder andere de kwaliteit van de spelersgroep, de coach, maar ook door pech. Chris Anderson en David Sally beschrijven namelijk in hun boek “the numbers game” dat de geluksfactor in voetbal 50% is!
Clubs verbeteren hun positie op de ranglijst na een ontslag
Naast het feit dat clubs over het algemeen meer punten per wedstrijd halen na het ontslag van een trainer verbeteren clubs ook hun positie op de ranglijst met gemiddeld bijna twee plaatsen.
Dit kan voor clubs die strijden tegen degradatie behoorlijk veel schelen.
Zes van de 21 clubs die afgelopen seizoen op het moment van trainersontslag op een degradatie of nacompetitie plek stonden, hebben na dit ontslag hun positie verbeterd naar een veilige plaats op de ranglijst.
Nieuw aangestelde trainers halen hetzelfde aantal punten als voor het ontslag voorspeld werd
Zoals eerder in dit artikel aangegeven zijn er ook andere indicatoren te bedenken dan het aantal behaalde punten of de positie op de ranglijst. Eén van die indicatoren is te kijken naar data van een voorspellend model, zoals bijvoorbeeld het forecasting model van FiveThirtyEight.
In dit model bepalen zij eerst de kwaliteit van een team en drukken dat uit in een Soccer Power Index (SPI) score. Hierbij wordt tevens een offensieve en een defensieve score toegewezen aan het team. Op basis van deze twee scores worden wedstrijd simulaties uitgevoerd, waarbij per wedstrijd ook rekening gehouden wordt met thuisvoordeel en het aantal rustdagen voor de wedstrijd.
De SPI score van een team blijft niet statisch, maar verandert mee tijdens het seizoen. Hoeveel deze verandert is afhankelijk van de uitkomst uit elke wedstrijdsimulatie of van de daadwerkelijk gespeelde wedstrijd. Hierbij wordt gekeken naar vier indicatoren:
- Goals: aantal keer dat een team gescoord heeft tijdens de wedstrijd.
- Adjusted goals: houdt rekening met de waarde van een doelpunt. Laat gescoorde goals bij teams die al voorstaan tellen minder zwaar dan een gescoord doelpunt bij een gelijke stand.
- Shot-based expected goals: het verwachte aantal gescoorde doelpunten op basis van het aantal schoten en de daarbij horende schot locaties.
- Non-shot expected goals: het verwachte aantal gescoorde doelpunten op basis van non-shooting actions in de buurt van de goal van de tegenstander. Bijvoorbeeld: een interceptie in de buurt van de penaltystip van de tegenstander resulteert in 9% van de gevallen in een doelpunt.
FiveThirtyEight laat de competitie vervolgens 10.000 keer simuleren om op basis daarvan een voorspelling te doen van de eindstand. Zo verwachtten zij op basis van deze simulaties voorafgaand aan het seizoen dat Ajax met 73 punten kampioen zou worden.
Ook benieuwd hoe jouw favoriete club voorspelt was te gaan presteren? Neem dan een kijkje via deze link.
Als we nu het voorspelde aantal punten op het moment van de nieuwe aanstelling vergelijken met het daadwerkelijk behaalde aantal punten aan het eind van het seizoen, kunnen we bepalen of het ontslag van een trainer een positief effect heeft gehad.
Uit deze analyse blijkt dat clubs met nieuw aangestelde trainers gemiddeld 1,3 punten meer halen aan het eind van het seizoen dan het model van FiveThirtyEight voorspelt op moment van hun aanstelling. En in de meeste gevallen was het moment van aanstelling vlak na het ontslag van de vorige trainer.
Noot: Gertjan Verbeek werd tijdens het seizoen zowel aangesteld als ontslagen. Hij was overigens niet de enige dit seizoen. In die gevallen vergelijken we het verwachte aantal punten op het moment van aanstelling met het verwachte aantal punten op het moment van zijn ontslag.
Wanneer we net als bij het aantal punten per wedstrijd corrigeren voor trainers die minder dan tien wedstrijden voor de groep stonden, zien we een kleine toename van behaalde punten.
Deze 26 trainerswisselingen zorgen gemiddeld voor een verbetering van 2,0 punten ten opzichte van het voorspelde model van FiveThirtyEight.
Ondanks dit ogenschijnlijke kleine verschil, kan ook dit net het verschil zijn tussen wel of niet degraderen.
Deze cijfers suggereren overigens dat het voorspellingsmodel van FiveThirtyEight erg accuraat is om tijdens het seizoen te voorspellen op hoeveel punten een club eindigt.
Conclusie
Uit bovenstaande cijfers kunnen we concluderen dat sinds de aanstelling van een nieuwe trainer de prestaties van clubs tijdens het seizoen 2017/2018 op verschillende indicatoren verbeterden.
Dit is echter deels te verklaren door het feit dat clubs die hun trainer ontslaan vaak slechter (dan beoogd) presteren. Wij pleiten met dit artikel dan ook niet voor het vaker ontslaan van trainers.
Noot: Data afkomstig van Opta / Transfermarkt.nl
Nog geen reacties
Geef je mening Cancel