Erik ten Hag behoort sinds zijn aanstelling bij Manchester United tot het rijtje Pep Guardiola, Jürgen Klopp, Thomas Tüchel, Antonio Conte en Mikel Arteta. Na het 1-2 verlies tegen Brighton & Hove Albion en de 4-0 afgang op bezoek bij Brentford, volgde afgelopen maandag een imponerende 2-1 overwinning op Liverpool in Old Trafford. Betekent dit de grote ommekeer voor het door de media getergde United? In dit artikel komen onder begeleiding van tien foto’s de grootste tactische lessen uit de eerste drie wedstrijden van Ten Hag naar voren.
Manchester United 1-2 Brighton & Hove Albion
Na een sterke voorbereiding trof United allereerst Brighton thuis op Old Trafford. Voor de Nederlandse kijker op het eerste oog misschien een gunstig affiche, maar Brighton heeft de afgelopen jaren flinke stappen gezet onder leiding van befaamd tacticus Graham Potter. In balbezit doet de ploeg van Potter alleen onder voor de klassieke top zes. Zonder bal is het ook erg effectief in het drukzetten. Er is één ding wat Brighton de afgelopen seizoen echter heeft tegengehouden: kwaliteit op het veld. En dan met name een echte afmaker in de spits, waar nu Danny Welbeck eindelijk voor een langere periode fit is dingen aan kunnen veranderen. Stiekem een hele lastige openingswedstrijd dus, wat ook terug te zien was in het spelbeeld.
Ten Hag koos in zijn eerste Premier League wedstrijd voor de sterkhouders van de afgelopen seizoenen. Luke Shaw, Harry Maguire, Fred en Scott McTominay stonden allen wederom in de basis. De voorhoede van Marcus Rashford, Antony Martial en Jadon Sancho was imponerend in de voorbereiding. De beweeglijke Martial had een korte blessure voor de eerste wedstrijd. Toch koos Ten Hag met Christian Eriksen als valse negen voor extra voetbal voorin en dus maakte Cristiano Ronaldo pas in de tweede helft zijn opwachting. Het plan van Ten Hag om verticaal op te bouwen vanuit achteruit had kunnen slagen gezien bijvoorbeeld de 4-0 overwinning tegen Liverpool in de voorbereiding.
Toch bleek de selectie niet klaar om tegen een georganiseerd elftal als Brighton de opbouw tot een goed einde te brengen. Aarzeling aan de bal, vooral op het middenveld, gooide dikwijls roet in het eten. Duidelijk was dat United telkens een nieuwe oplossing moest zoeken, terwijl Brighton terug kon vallen op patronen. In de situatie in Figuur 1 komt dit naar voren, wanneer McTominay te lang wacht en balverlies lijdt in plaats van de vrijstaande Dalot of Eriksen zoekt aan de rechterflank.
Ook in de omschakeling is duidelijk dat de patronen er nog niet inzitten bij United. In Figuur 2 is een situatie te zien waarin Brighton United van achteruit door het midden heeft uitgespeeld. Bruno Fernandes, Eriksen, Rashford en Martial zijn allevier buitenbeeld voorin blijven hangen waardoor een zes tegen zes situatie ontstaat.
Leandro Trossard is onder in beeld aan de bal. Allereerst moet Diogo Dalot drukzetten op de bal omdat Eriksen en Sancho niet mee naar achteren zijn gekomen. Dat geeft de mogelijkheid aan drie Brighton spelers om met ingestudeerde loopacties voor problemen te zorgen bij de verdediging van United. Welbeck duikt in het gat achter Dalot. Maguire kan echter niet meelopen omdat Solly March gelijktijdig voor hem opduikt. Alexis Mac Allister neemt gelijktijdig de positie van March over. Deze gecoördineerde actie zorgt dat Trossard de bal aan Welbeck kan geven, omdat Lisandro Martínez zelf achter hem aan moet.
Dit leidt tot de bovenstaande situatie, waar Martínez te laat komt bijsluiten bij Welbeck. Shaw moet hierdoor naar binnen om voor Mac Allister te komen. Dit geeft Pascal Groß de kans om de harde voorzet van Welbeck bij de tweede paal kinderlijk eenvoudig binnen te tikken. Dat Martínez zelf achter Welbeck aan moest is natuurlijk schrijnend, wat verergerd wordt doordat zijn positie vervolgens niet op tijd wordt ingenomen door Maguire die zelf op Fred moet wachten. United loopt in deze verdedigende omschakeling dus constant achter de feiten aan, wat ook vorig seizoen tot veel tegendoelpunten leidde.
Brentford 4-0 Manchester United
Een week later werd de uitglijder tegen Brighton opgevolgd door een desastreuze vertoning uit bij Brentford. Ook Brentford was een vervelend team om in deze fase te treffen voor Ten Hags United. Het team van Thomas Frank staat op het veld namelijk bekend om twee dingen: het aanpassingsvermogen van het drukzetten en de ingestudeerde dode spelmomenten. Brentford is pionier op het gebied van het gebruik van statistieken in het voetbal. Mede hierdoor heeft het grote successen kunnen behalen ondanks de lagere geldinvestering vergeleken met andere Engelse teams, met promotie en handhaving in de Premier League als gevolg.
Op het veld betekent dit dat er pragmatisch gevoetbald wordt en dat juist in de meest controleerbare omstandigheden excellentie wordt gezocht. Brentford is inmiddels berucht door het succes van precies ingestudeerde dode spelmomenten. In de eerste speelronde had dit al tot een goal geleid tegen Fulham en ook de 3-0 tegen United zou uit een corner komen.
Ook in het drukzetten is Brentford uitzonderlijk in het opportunisme. De Passes Per Defensive Action (PPDA) statistiek van Brentford is over de breedte doorsnee, maar tegen United had Frank besloten hoog en intens druk te zetten om gebruik te maken van de opbouwende zwakte die United op de mat had gelegd tegen Brighton.
Ten Hag gaf na de wedstrijd in de persconferentie aan dat het tactische plan was om de hoge press van Brentford te omzeilen door lange ballen te spelen. Dit ging echter meermaals mis in de eerste helft. In Figuur 4 is een situatie te zien waarin Cristiano Ronaldo, die deze wedstrijd startte, een veel te korte lange bal ruim op eigen helft moet ontvangen. Bij het naar de grond brengen van de bal wordt hij meteen omsingeld en leidt hij simpel balverlies aan zijn twee Brentford belagers. Mathias Jensen pikt de bal op en geeft hem mee aan Josh DaSilva, die zeeën van ruimte voor zich heeft.
DaSilva stoomt op tot rand zestien en schiet de bal laag in de korte hoek. David de Gea is er op tijd bij maar laat de bal tussen zijn vingers door glippen: het staat 1-0 Brentford binnen tien minuten. De Gea nam volle verantwoordelijkheid voor zijn fouten na de wedstrijd. Toch is op hier te zien dat dit niet de enige mogelijkheid was voor DaSilva. Bryan Mbeumo en Ivan Toney bevinden zich links van hem met maar een verdediger bij hen, terwijl er rechts ook ruimte ligt voor wingback Aaron Hickey. Hoewel een persoonlijke fout dus direct tot de goal leidde, had het ook op een aantal andere manieren uitgespeeld kunnen worden door de ondertalsituatie die volgde uit de zwakke lange bal.
Een paar minuten later gaat de lange bal vervolgens weer fout. Toney is vanaf links naar De Gea gerend, waardoor rechts centraal Maguire afgeschermd was. Martínez wordt links centraal gedekt door Mbeumo. Alleen Shaw staat vrij van de verdedigers onder in beeld. De Gea staat echter al jaren bekend om zijn onnauwkeurigheid over middellange afstand. Daarom durft hij de bal naar Shaw waarschijnlijk niet aan. Omdat hij geen tijd heeft voor een lange bal door de druk van Toney, passt hij dus kort over de grond naar Eriksen. Die heeft Jensen in zijn rug, die hem van de bal zet en de bal simpel de hoek in schiet. Deze keer was de lange bal dus niet te kort, maar werd hij zelfs niet gegeven.
De dramatische eerste helft van United werd gecompleteerd door een goal uit een corner en een snelle counter waarin Shaw voorbij gesprint werd door Mbeumo. Gelukkig voor Ten Hag bleef het daar bij in de tweede helft, maar zijn team legde maar liefst 13.8 kilometer minder af dan Brentford in de wedstrijd, een record sinds Opta metingen doet in Europa.
Manchester United 2-1 Liverpool
De crisis van vorig seizoen ging dus door in de eerste twee wedstrijden van het seizoen. De valse start toonde enorme problemen aan. Aan de bal kon de equipe van Ten Hag noch van achteruit opbouwen, noch de lange bal goed toepassen. Zonder bal was United vorig seizoen al gerenommeerd om de ondermaatse werklust. Een vreselijk moment om Liverpool te treffen op Old Trafford, waar het United vorig seizoen historisch met 0-5 afdroogde. Ten Hag had dit keer echter het fortuin aan zijn zijde.
Liverpool kende met twee gelijke spelen tegen Fulham en Crystal Palace ook geen beste start. Belangrijker nog miste het Joël Matip, Ibrahim Konaté, Curtis Jones, Thiago Alcántara, Diogo Jota en Darwin Nuñez voor de wedstrijd tegen United, terwijl ook Fabinho niet geheel fit was. Al deze spelers hadden normaal gesproken in de basis gestaan of de rest vervangen. Hierdoor bestond het Liverpool-middenveld uit de talentvolle Harvey Elliott en dertigers James Milner en Jordan Henderson. Waar Elliot creatief is en de andere twee over flinke longen beschikken, hebben geen van drieën de uitzonderlijke kwaliteiten van Fabinho en Thiago.
United begon de wedstrijd fris. Ten Hag had samen met de spelers allemaal de 13,8 kilometer die tegen Brentford miste afgelegd de dag na de afdroging. De boodschap die daaruit voortkwam was duidelijk aangekomen. Zonder bal zette United hoog en snel druk. Aan de bal durfde het nieuwe middenveld van McTominay, Eriksen en Fernandes velen malen meer te voetballen dan in eerdere wedstrijden. De voorhoede van Anthony Elanga, Rashford en Sancho was erop gebouwd om op snelheid kansen te creëren. Dit werd in de kaart gespeeld door de hoge lijn van Liverpool, die zonder de missende vaste krachten veel minder goed stond.
In Figuur 7 is een situatie te zien die vergelijkbaar is met die tegen Brighton. McTominay heeft de bal en gaat belaagd worden door de gegenpress van Liverpool. Dit keer heeft hij echter het vertrouwen om Fernandes weg te steken. Fernandes zelf speelde zijn beste wedstrijd in ruim een jaar sinds zijn hattrick tegen Leeds United in speelronde één van vorig seizoen. Vooral zijn gebrek aan pit in topwedstrijden heeft de afgelopen maanden tot kritiek geleid. Deze wedstrijd was dat echter compleet anders, hier sprint hij om eerder bij de bal te zijn dan Joe Gomez, waarna hij Elanga boven in beeld achter Gomez langs alleen voor Alisson Becker zet. Elanga schiet hier vervolgens op de paal, maar de intentie van United is duidelijk.
Even later is het wel raak. Lisandro Martínez breekt de gegenpress van Liverpool door een pass op Elanga. Die gaat de één-twee aan met Eriksen, door wie hij hierboven de ruimte achter de verdediging in wordt gestuurd. Elanga is in de Figuur al op snelheid gekomen en gebruikt zijn snelle acceleratie om Trent Alexander-Arnold eruit te sprinten. Hij legt de bal terug op Sancho die in het midden van de zestien na een nepschot de bal in de linkeronderhoek schiet.
Met een ruststand van 1-0 had het wellicht voor de hand kunnen liggen om defensief te wisselen, omdat er zonder échte zes gespeeld werd. Ten Hag wisselt echter offensief: werkpaard Elanga wordt eruit gehaald voor de beweeglijke en technische Martial. Diezelfde Martial wint in de tweede helft op gretigheid een 50/50 van Van Dijk in de Figuur hierboven. Hij wacht even totdat Rashford op één lijn komt met Gomez en stuurt dan Rashford weg, die Gomez geen kans geeft in het sprintduel.
Rashford komt vervolgens in een één-op-één tegen Alisson in Figuur 10. Hij schiet de bal hard en onberispelijk halfhoog in de korte hoek; geen kans voor de keeper. Dit lijkt misschien simpel maar ook hier schuilt een belangrijk verhaal. Alisson is namelijk de allerbeste keeper ter wereld in de één-op-één. Hij is zelfs zo goed dat Liverpool er dikwijls op speelt om alleen één-op-één kansen weg te geven. Door deze kwaliteit is hij vaak de sleutel tot het succes van de hoge lijn van Liverpool.
Rashford op zijn beurt heeft echter ook een reputatie in de één-op-één. In de beginjaren van zijn carrière maakte hij furore door in deze situaties heel vaak het net te vinden ondanks zijn jonge leeftijd. Vorig seizoen kende Rashford een erg slecht jaar. Na het missen van een penalty in de EK finale tegen Italië en enorme media belaging omtrent zijn vrijwilligerswerk was zijn zelfvertrouwen weg. Weinig doelpunten en prutserig ogende acties waren het gevolg. In de wedstrijd tegen Liverpool stond hij er ineens weer. Hij trok de meeste sprints van alle spelers en in zijn oude specialiteit tegen de beste keeper van de wereld kwam hij als winnaar uit de strijd.
Het spel van Rashford was emblematisch voor de wederopstanding van United, dat sterk was aan de bal en het spel van Liverpool in periodes volledig dichtkneep. Toch toonden de problemen van eerdere wedstrijden zich, zeker tegen het einde van de wedstrijd. United kon het tempo wat het zichzelf oplegde niet volhouden en langzaam kreeg Liverpool, wat al jaren op een bizar tempo speelt, de overhand. De longinhoud van de spelers van United kwam nog niet overeen met de nieuwe grillige wil om te winnen. In die situatie werd Ronaldo het veld ingebracht, waarna Ten Hag weer overschakelde op de lange bal. Hiermee sleurde United uiteindelijk de overwinning binnen na de 2-1 van Mohamed Salah.
Conclusie
Er is dus progressie te zien in deze tactische analyse van de eerste drie wedstrijden onder Ten Hag. Zowel in werklust zonder bal als in durf aan de bal worden er duidelijk stappen gezet. Dit gaat er hopelijk en waarschijnlijk wel voor zorgen dat de resultaten goed genoeg zullen zijn om Ten Hag zijn baan bij United te laten behouden. Toch zijn er ook haken. De manier waarop gewonnen werd tegen Liverpool is namelijk niet onvergelijkbaar met de speelstijl in topwedstrijden toen Ole Gunnar Solskjær manager werd. Ook toen excelleerde United in topwedstrijden als het op snelheid kon counteren. Als het het spel moest maken tegen laagvliegers ontstonden de problemen, omdat de restverdediging vaak niet op orde was en De Gea veel beter is als lijnkeeper dan in één-op-één situaties.
De truc voor Ten Hag wordt om zijn aanvallende speelstijl in een 2-3-2-3 formatie in te brengen, zonder al te veel doelpunten tegen te krijgen. Toch zal dit niet te voorkomen zijn doordat er nog geen ingeslepen patronen zijn en Casemiro als belangrijke pion op het middenveld nog maar net de overstap heeft gemaakt. Met hem in de ploeg zal er veel verbeteren, maar bijvoorbeeld het ontzettend aanvallende gebruik van backs door Ten Hag zal bij zijn nieuwe team nog wel even op zich laten wachten. In de topwedstrijden zal United dit seizoen waarschijnlijk zelfs liever counteren in plaats van het spel te maken, omdat de spelersgroep daar juist wel al geschikt voor is. Door een combinatie van pragmatiek en visie gaat Ten Hag hopelijk een prachtige periode tegemoet.
Nog geen reacties
Geef je mening Cancel