Veel jonge jongens en meisjes dromen ervan om ooit profvoetballer te worden. Hoe zuur is het dan als blijkt dat wanneer je geboren bent in december, je een kleinere kans hebt om profvoetballer te worden dan jouw teamgenoot die in januari geboren is. Het effect waarbij de geboortemaand van een sporter invloed heeft op de kans om geselecteerd te worden, wordt ook wel het geboortemaandeffect genoemd. Al meer dan tien jaar geleden toonden wetenschappelijke onderzoekers (Helsen, van Winckel en Williams, 2005) aan dat dit effect aanwezig is in het Nederlandse nationale jeugdvoetbal. Nu, twaalf jaar later, onderzoeken wij of het geboortemaandeffect nog steeds bestaat in het hedendaagse Nederlandse voetbal.

Wat is precies het geboortemaandeffect en waarom bestaat het?

Het geboortemaandeffect is het effect dat er meer spelers die geboren zijn in de eerste maanden van een selectiejaar geselecteerd worden dan voetballers die geboren zijn in de laatste maanden van een selectiejaar. In de meeste sporten loopt een selectiejaar van januari tot en met december, zo ook in het voetbal.
Kinderen die in januari geboren zijn, zijn bijna een jaar ouder zijn dan hun teamgenoten uit december. Met name bij jonge kinderen is dit een significant groot verschil in leeftijd. Dit brengt voor de relatief oudere kinderen verschillende voordelen met zich mee. Zij zijn over het algemeen groter, sterker, sneller en hebben meer trainingsuren gemaakt waardoor zij ook technisch en tactisch verder zijn.
Bovendien zorgt de voorsprong bij de relatief oudere kinderen voor meer motivatie om nog beter te worden vergeleken met relatief jongere kinderen. Daarbovenop hebben de jongere kinderen juist een verhoogde kans om te stoppen met hun sport in vergelijking tot de oudere kinderen.

“Relatief oudere kinderen hebben een grotere kans om geselecteerd te worden dan jongere kinderen”

Door bovengenoemde voordelen zijn de oudere jeugdvoetballers over het algemeen beter dan hun jongere teamgenoten. Wanneer scouts van professionele voetbalclubs niet corrigeren voor de geboortemaand van jonge talentvolle voetballers, kiezen zij voor de beste speler op een bepaald moment en niet voor de speler met het meeste talent die de beste zal zijn op bijvoorbeeld zijn 18e (wanneer de speler zijn debuut hoopt te maken voor het eerste elftal).
Hierdoor hebben de relatief oudere kinderen een grotere kans om geselecteerd te worden door een professionele sportclub of door een nationaal jeugdelftal dan de jongere kinderen.

Geboortemaandeffect nog steeds zichtbaar bij de nationale jeugdelftallen

Drie jaar geleden toonden wij al aan dat het een groot aantal Nederlandse voetbalclubs niet lukt om het geboortemaandeffect tegen te gaan.
Dit keer onderzoeken we niet de jeugdopleidingen van de clubs, maar de nationale jeugdelftallen. Zoals eerder aangegeven toonden Helsen en zijn collega’s twaalf jaar geleden al aan dat het geboortemaandeffect aanwezig is bij de nationale jeugdelftallen in Nederland. Lukt het de KNVB om na twaalf jaar het geboortemaandeffect wel tegen te gaan?

geboortemaandeffect nationale jeugdelftallen
Figuur 1: De verdeling van de geboortemaanden van de spelers uitkomend voor de nationale jeugdelftallen van onder 15 tot en met onder 20 (gepeild op 18/12/2017).

Het antwoord is duidelijk: Nee.
Bijna de helft van de spelers in de nationale jeugdelftallen is geboren in het eerste kwartaal van het selectiejaar (januari tot en met maart). Slechts 9% viert zijn geboorte in de maanden oktober tot en met december. Hiermee is het aantal spelers dat geboren is in de eerste maanden van het jaar meer dan vijf(!) keer zo groot dan het aantal spelers dat geboren is in de laatste drie maanden van het jaar.

Het geboortemaandeffect is bij de nationale jeugdelftallen nog groter dan bij de clubs drie jaar geleden

Het geboortemaandeffect is bij de nationale jeugdelftallen nog groter dan bij de clubs drie jaar geleden. Reden hiervoor kan zijn dat het selecteren van spelers voor een nationaal jeugdelftal nog een selectie is bovenop de al gedane selectie van professionele voetbalclubs waardoor het effect versterkt wordt. De KNVB erkent inmiddels het probleem en heeft volgens de Correspondent eind 2016 een onderzoeker, Steve Lawrence, de opdracht gegeven om het effect verder te onderzoeken.

Is het geboortemaandeffect ook zichtbaar bij de eerste elftallen in de Eredivisie?

Wanneer spelers de puberteit hebben gehad, zijn de fysieke voordelen die relatief oudere spelers hebben ten opzichte van jonge spelers niet meer aanwezig. Bovendien is het verschil in leeftijd tussen spelers onderling relatief minder groot op latere leeftijd.
Hierdoor zou je verwachten dat de relatief jongere spelers naar boven komen drijven wanneer zij rond hun achttiende bij het eerste elftal komen en dat daarmee het geboortemaandeffect bij eerste elftallen niet meer aanwezig zal zijn. Maar, klopt deze redenering ook?

geboortemaanden eredivisiespelers
Figuur 2: De verdeling van de geboortemaanden van de spelers uitkomend in de Eredivisie (gepeild op 18/12/2017).

Het geboortemaandeffect is in de Eredivisie aanzienlijk kleiner dan bij de nationale jeugdelftallen, maar het effect is nog steeds wel aanwezig. 31% van de spelers in de Eredivisie is geboren in het eerste kwartaal van het jaar tegenover 18% dat geboren is in het laatste kwartaal.
Hoe komt het dat het geboortemaandeffect toch nog steeds zichtbaar is in het volwassen profvoetbal?
Daar zijn verschillende verklaringen voor. Zoals al eerder aangegeven hebben relatief jonge kinderen een verhoogde kans om te stoppen met voetbal, waardoor potentiële profvoetballers die geboren zijn in de maanden oktober tot en met december verloren gaan.
Daarnaast is er nog een andere belangrijke reden dat het geboortemaandeffect nog steeds zichtbaar is in het volwassen profvoetbal. Spelers die namelijk op jonge leeftijd gescout worden door een professionele voetbalclub krijgen al van jongs af aan betere faciliteiten om zich verder te ontwikkelen dan spelers die niet gescout worden.
Hierdoor ontwikkelen de relatief oudere kinderen zich sneller en is de kans groter dat zij beter blijven dan de relatief jongere spelers die niet gescout worden ondanks dat deze jongere spelers in potentie beter waren.

Wat kunnen we hier tegen doen?

Alhoewel het erg lastig is om het geboortemaandeffect tegen te gaan, zijn er weldegelijk verschillende oplossingen. Zo pleit bijvoorbeeld Steve Lawrence ervoor om bij jeugdteams te werken met een minimale gemiddelde leeftijd. Hiermee worden clubs uitgedaagd om ook het talent van de relatief jongere jeugdvoetballers te erkennen.
Een tweede oplossing is om meer leeftijdscategorieën te maken, waardoor het leeftijdsverschil tussen voetballers niet meer één jaar, maar bijvoorbeeld zes maanden is. Dit verkleint het voordeel van de relatief oudere ten opzichte van de jongere jeugdvoetballers.
In gesprek met de Correspondent kijkt hoofd jeugdopleiding van Willem II, Bastiaan Riemersma, voor een oplossing naar een goed werkend systeem in Duitsland.
Onze oosterburen kende twintig jaar geleden hetzelfde probleem als Nederland nu. Het nationale elftal behoorde niet meer tot de absolute wereldtop. De Duitse voetbalbond DFB concludeerde dat dit met name kwam doordat veel talent niet ontdekt werd. Om dit tegen te gaan zetten zij meer dan 350 ‘steunpunten’ op door het hele land.
Een scout en een trainer kregen een kantoor bij een amateurvereniging om in die omgeving te scouten naar gemotiveerde spelers die nog niet ontdekt waren door de profclubs en gaven deze spelers de ruimte zichzelf te ontwikkelen. Op die manier creëerden ze in Duitsland een grotere vijver aan talent waaruit geput kon worden.
Alhoewel Nederland een stuk dichter bevolkt is dan Duitsland, ligt hier misschien wel een mogelijkheid voor de KNVB om onontdekt talent toch te ontdekken.
Tot slot zouden coaches (en clubs) een betere balans moeten vinden tussen korte en lange termijn succes. In het jeugdvoetbal gaat het namelijk niet alleen om winnen. Het belangrijkste doel van de jeugdopleiding is te zorgen dat spelers zich dusdanig ontwikkelen dat zij uiteindelijk doorstromen naar het eerste elftal.
Volgens velen ontbreekt het tegelijkertijd echter ook aan winnaarsmentaliteit bij de Nederlandse voetballers. Een juiste balans tussen succesvol doorstroming naar het eerste elftal en tegelijkertijd de juiste winnaarsmentaliteit creëren is dus cruciaal.
Hierin hebben clubs ook een belangrijke rol door jeugdtrainers niet alleen te beoordelen op resultaten, maar met name op de ontwikkeling van de spelers.

Conclusie

Ondanks dat onderzoekers twaalf jaar geleden al aantoonden dat het geboortemaandeffect in Nederland ervoor zorgt dat talent verloren gaat, hebben de clubs en de KNVB tot op heden nog geen goede oplossing gevonden om dit tegen te gaan.
Wellicht dat Steve Lawrence hier verandering in kan brengen, want met name in de nationale jeugdelftallen is het aandeel spelers dat geboren is in de eerste maanden van het selectiejaar erg groot. Scouts en coaches/trainers van deze vertegenwoordigende elftallen verwarren dus nog steeds leeftijd met talent!

4.6/5 - (7 stemmen)
Er zijn reacties op dit artikel
Laat reacties zien Hide comments
Comments to: Als je in deze maand geboren bent heb je een grotere kans om profvoetballer te worden
  • 3 januari 2018

    Daar gaan we weer! En de meest voor de hand liggen oplossing maar niet willen benoemen.
    Gewoon scouts opleiden die veel beter de spelers beoordelen. Op allerlei facetten! Geboortemaand, rijpheid, groeispurt, cognitief en ga zo maar door!
    Dan dit wat gesteld wordt:
    Wanneer scouts van professionele voetbalclubs niet corrigeren voor de geboortemaand van jonge talentvolle voetballers, kiezen zij voor de beste speler op een bepaald moment en niet voor de speler met het meeste talent die de beste zal zijn op bijvoorbeeld zijn 18e (wanneer de speler zijn debuut hoopt te maken voor het eerste elftal).
    ALS ik op pad gestuurd wordt met de opdracht de beste spelers binnen te halen per leeftijdsgroep an scout ik toch goed…? Altijd maar weer de scouts de “schuld” geven…..
    De Duitse situatie benoem ik al jaren! Maar wat ook daarin vergeten wordt…….dat het effect hetzelfde blijft. Maak maar eens een analyse van hun nationale elftallen zou ik zeggen….. Laten we ons daar eens meer in verdiepen… Want daar zijn nog veel en veel meer andere zaken aan de orde waar wij gebruik van kunnen maken!
    Lukt het de KNVB om na twaalf jaar het geboortemaandeffect wel tegen te gaan?
    Tuurlijk niet! Maar is dat de schuld van de KNVB? Die selecteren spelers uit standaardteams van de clubs….
    En Victor, je bent van harte welkom! http://www.workshopvoetbalscouting.nl!

    Reageer
    • 3 januari 2018

      Beste Henk Grim,
      Het zou goed kunnen dat ik niet alle oplossingen genoemd heb in dit artikel. Scouts beter opleiden is ook zeker een mogelijke oplossing. Echter, twee jaar geleden toonden Australische onderzoekers (Hill and Sotiriadou, 2016) aan dat alleen informatie geven over het geboortemaandeffect niet werkt. Er zal dus nog goed nagedacht moeten worden over wat wel een effectieve manier is om scouts op te leiden.
      Daarnaast is het zeker niet de bedoeling van dit artikel op de scouts de schuld te geven van het geboortemaandeffect. Vandaar dat ik ook als een van de oplossingen aandraag dat ook coaches en de club zelf een betere balans moeten vinden tussen korte en lange termijn succes. Een toevoeging dat niet alleen jeugdtrainers maar ook scouts niet beoordeeld moeten worden op het huidige niveau van een speler, maar op de mogelijke potentie was inderdaad op zijn plaats geweest.
      Tot slot, als reactie op jouw laatste punt. Ook hier geef ik niet de schuld aan de KNVB. Ik stel alleen dat het geboortemaandeffect bij de nationale jeugdelftallen erg sterk aanwezig is en dat het de KNVB niet lukt dit tegen te gaan. Ook de KNVB heeft baad bij het selecteren van de spelers met de meeste potentie in de jeugdelftallen met het oog op talentontwikkeling en doorstroming naar Oranje. Daarnaast vind ik het ook een verantwoordelijkheid van de KNVB om dit probleem met de clubs aan te pakken en te onderzoeken welke mogelijke oplossingen er zijn om het geboortemaandeffect tegen te gaan. En die verantwoordelijkheid voelen zij blijkbaar ook gezien het feit dat zij een onderzoeker de opdracht te hebben gegeven dit verder uit te zoeken.
      Interessant dat jij workshops en opleidingen geeft om betere scouts op te leiden. Ik ga er zeker over nadenken. Echter, zoals ik hierboven al aangaf lijkt het erop dat alleen informeren van scouts niet effectief is. Hopelijk is het bezoeken van (jeugd)wedstrijden en de analyse-dagen die tijdens de opleiding aan bod komen wel een effectieve manier.
      Bedankt voor je reactie en succes met de workshops en opleidingen voor scouts!

      Reageer
  • 3 januari 2018

    Beste,
    eerder dit jaar werd er reeds een artikel met een plan van aanpak neergeschreven voor een Belgisch voetbalwebsite.
    Hierin vroeg men aan ons hoe wij dit binnen Adelanto aanpakken.
    http://sportmagazine.knack.be/sport/voetbal-nationaal/maturiteitsprobleem-in-het-jeugdvoetbal-stel-het-welzijn-van-het-kind-voorop/article-normal-861719.html

    Reageer
    • 3 januari 2018

      Beste Joost,
      Interessant om te lezen hoe jullie bij Adelanto omgaan met talentontwikkeling. Leuk dat je het artikel deelt.

      Reageer
  • 22 februari 2018

    Hoe zit het dan bij de knvb onder de 11 en onder de 12? Scout de knvb ook in verhouding meer eerste kwartaal kinderen? Of geven ze zelf wel het juiste voorbeeld? De knvb teams zitten vol met vroegbloeiers en en eerste kwartaal kinderen volgens mij? Heeft iemand de geboortedata van o11 en o12 van de knvb?

    Reageer
    • 19 oktober 2018

      Beste Pieter, mijn zoon is van 11 december. Hij werd niet door een scout van de KNVB gescout maar hij werd tijdens een wedstrijd gescout door een trainer van de tegenpartij die toevallig ook voor de KNVB werkte. Hij werd toen toegevoegd in de 2e ronde. In dat jaar liep hij ook al stage bij Sparta Rotterdam. Als december kind was en is hij altijd de jongste maar in tegenstelling tot andere december kinderen is hij erg lang en een pure verdediger. Dus het kan wel…..

      Reageer
      • 24 oktober 2018

        Hoi Wessel en Pieter,
        De KNVB zegt er wel mee bezig te zijn en maatregelen te treffen om het geboortemaandeffect tegen te gaan. Ik heb helaas niet de laatste cijfers van de jongere lichtingen, maar ik vermoed dat die niet heel veel anders zijn dan van de oudere KNVB jeugdelftallen.
        @Wessel, dat jouw zoon in december geboren is en toch geselecteerd is, lijkt eerder uitzondering dan regel. Vermoedelijk kunnen hier twee dingen aan de hand zijn:
        1) Jouw zoon heeft extreem veel talent.
        2) Hij is een vroegrijper, iemand die biologisch ouder is dan hij daadwerkelijk is.
        Ik hoop het eerste maar schat de kans groter in dat het laatste het geval is. Met name ook omdat jij zelf al beschrijft dat hij erg lang is voor zijn leeftijd.
        Dit laatste is juist precies het probleem. Een jonge voetballer die eerder groeit en daarmee een fysiologische voorsprong heeft op zijn leeftijdsgenoten krijgt wordt eerder geselecteerd dan zogenoemde laatrijpers.

        Reageer
  • 18 oktober 2018

    Mij zoon werd 2 jaar geleden ook gescout voor de KNVB O13 in november van dat jaar, echter niet door een scout van de KNVB maar door de trainer/coach van de tegenpartij die als extra functie trainer was van een andere lichting bij de KNVB. Mijn zoon was toen nog 11 jaar omdat hij pas in december 12 jaar zo worden. In tegenstelling tot andere december kinderen is hij erg lang, vaak de langste en speelt centraal achter in. Dus het kan wel……

    Reageer
  • 25 maart 2019

    De meeste historische voetballers van maradonna tot ronaldo Brazilië neymar etc zijn geboren na juli dus????

    Reageer

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *